Τι συμβαίνει στον οργανισμό μας αν δεν πίνουμε επαρκή ποσότητα νερού; Τείνει να αφυδατωθεί. Η αφυδάτωση έχει ως αποτέλεσμα τη διαταραχή των φυσιολογικών λειτουργιών και τη μείωση της απόδοσης του οργανισμού. Η αφυδάτωση επέρχεται όταν το σώμα χάνει περισσότερα υγρά από όσα προσλαμβάνει. Συχνά συνοδεύεται από διαταραχές της ισορροπίας των ηλεκτρολυτών του σώματος και ειδικότερα, των συγκεντρώσεων νατρίου και καλίου.

Η απώλεια νερού στον οργανισμό

Η αναπνοή, η ούρηση, η εφίδρωση είναι ορισμένες από τις φυσιολογικές λειτουργίες του οργανισμού που προκαλούν απώλεια νερού. Το σώμα χάνει περίπου 2 με 3 λίτρα νερό την ημέρα και αυτή η ποσότητα πρέπει να αναπληρώνεται. Το νερό που χάνεται από την κυκλοφορία του αίματος, αντισταθμίζεται σ’ ένα βαθμό με την μετατόπιση νερού από τα κύτταρα στα αιμοφόρα αγγεία, αλλά αυτό είναι μια πολύ βραχυπρόθεσμη λύση. Όταν το νερό που αποβάλλεται δεν αναπληρώνεται, δημιουργούνται σοβαρές παρενέργειες.

Πιο συγκεκριμένα οι συνέπειες της αφυδάτωσης μπορεί να είναι οι εξής:

• Κόπωση, έλλειψη ενέργειας

Η αφυδάτωση είναι η πιο συχνή αιτία της χρόνιας κόπωσης. Πρόκειται για την πιο σημαντική αιτία της πτώσης του μεταβολισμού μας, δηλαδή της ικανότητας του οργανισμού μας να παράγει ενέργεια και να κάνει καύσεις. Η αφυδάτωση των ιστών προκαλεί τη μείωση της δραστηριότητας των ενζύμων (τα ένζυμα αυξάνουν την ταχύτητα με την οποία γίνονται οι χημικές αντιδράσεις μέσα στο σώμα) και οι μηχανισμοί παραγωγής ενέργειας που μπορούν να φτάσουν και το 40% μέσα σε μία ώρα. Η επίδραση στην ψυχική μας κατάσταση εμφανίζεται με σημαντική έλλειψη ενδιαφέροντος στις καθημερινές δραστηριότητες.

• Δυσκοιλιότητα

Το σώμα προσπαθεί να κατανείμει το νερό που έχει στην διάθεση του κατά προτεραιότητες. Στους χρόνους αφυδάτωσης το έντερο απορροφά όσο το δυνατόν περισσότερο υγρά, με αποτέλεσμα τα κόπρανα να είναι σκληρά και συμπυκνωμένα. Αυτό δυσκολεύει την εύκολη αποβολή τους και μια φυσική διαδικασία μπορεί να επηρεάσει αρνητικά σε μεγάλο βαθμό την καθημερινότητά μας.

• Παραπάνω κιλά και παχυσαρκία

Η αφυδάτωση είναι ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες στην πρόκληση της παχυσαρκίας. Όσοι είναι υπέρβαροι καταναλώνουν καθημερινά μεγαλύτερη ποσότητα τροφής, περισσότερο από όσο μπορούν να αξιοποιήσουν θερμιδικά και να αποβάλλουν από το σώμα τους.

Γιατί όμως έχουμε την τάση να τρώμε περισσότερο από όσο έχουμε ανάγκη; Υπάρχουν πολλοί λόγοι, ένας όμως από αυτούς, η δίψα, που σπάνια αναφέρεται. Υπάρχουν δύο τρόποι να ικανοποιήσουμε την αίσθηση της δίψας: μπορούμε να πιούμε πολλά υγρά ή να καταναλώνουμε τροφές πλούσιες σε νερό.

Αν επιλέξουμε τη δεύτερη λύση, το σώμα παίρνει τα υγρά που χρειάζεται, αλλά παίρνει και θερμίδες που δεν έχει ανάγκη και συμβάλλουν στην αύξηση του βάρους. Πολύ πιο συχνά από ότι νομίζουμε, έχουμε την αίσθηση ότι πεινάμε αντί να πιούμε νερό που έχουμε πραγματικά ανάγκη.

Προκειμένου να μειωθεί το σωματικό λίπος, είναι σημαντικό να πίνουμε πολύ νερό. Είναι κάτι που όλοι οι διαιτολόγοι και οι διατροφολόγοι συνιστούν. Επίσης, το νερό θα βοηθήσει να αυξήσουμε το επίπεδο της ενέργειάς μας. Θα πρέπει να πίνουμε περίπου 450ml νερό αμέσως μόλις ξυπνάμε.

• Χοληστερίνη

Η χοληστερίνη είναι ένα από τα πιο χρήσιμα συστατικά για το σώμα μας. Όταν όμως κυκλοφορεί σε μεγάλες ποσότητες στο αίμα μας, τότε μπορεί να είναι δείκτης (όχι η αιτία) αυξημένου καρδιαγγειακού κινδύνου.

Το ένα τρίτο της χοληστερίνης το προσλαμβάνουμε από την τροφή μας και τα υπόλοιπα δύο τρίτα παράγονται μέσα στο σώμα. Η υπερχοληστερολαιμία μπορεί να οφείλεται είτε σε εξωτερικές αιτίες είτε σε εσωτερικές (υπερπαραγωγή). Μία από τις λειτουργίες που επιτελεί η χοληστερίνη είναι να πάρει μέρος στην κατασκευή των κυτταρικών μεμβρανών.

Η αφυδάτωση προκαλεί την αποστράγγιση των υγρών από το εσωτερικό των κυττάρων. Το σώμα προσπαθεί να σταματήσει αυτή την απώλεια αυξάνοντας την παραγωγή χοληστερίνης. Η αυξημένη χοληστερίνη σε αυτή την περίπτωση δείχνει ότι τα κύτταρα μας λειτουργούν σε μη ιδανικές συνθήκες. Η ενυδάτωση σε αυτή την περίπτωση μπορεί να μειώσει τα επίπεδα χοληστερίνης στο αίμα χωρίς αλλαγή στη διατροφή μας.

• Καρκίνος

Η αφυδάτωση μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την επίπτωση του καρκίνου μέσω πολλαπλών μηχανισμών. Η αφυδάτωση αυξάνει την οξείδωση του οργανισμού, μειώνει τα επίπεδα του διαθέσιμου οξυγόνου, μειώνει την ικανότητα αποτοξίνωσης του οργανισμού τόσο από χημικές τοξίνες όσο και από την ακτινοβολία, επηρεάζει αρνητικά την λειτουργία του εντέρου και της εντερικής χλωρίδας και είναι αιτία πρόκλησης βλάβης στο DNA.

Πέντε μόνο ποτήρια νερό την ημέρα μειώνουν την επίπτωση του καρκίνου του παχέος εντέρου κατά 45% και του καρκίνου της ουροδόχου κύστης κατά 50%.

• Πρόωρη Γήρανση 

Η διαδικασία της γήρανσης συνεπάγεται τη σταδιακή μείωση των εξωκυττάριων και ενδοκυτταρικών υγρών στο σώμα μας, των υγρών που βρίσκονται μέσα και έξω από τα κύτταρα μας. Το σώμα ενός νεογέννητου παιδιού αποτελείται κατά 85% από νερό, το ποσοστό αυτό μειώνεται σταδιακά κάτω από το 70% σε έναν ενήλικο και συνεχίζει να μειώνεται περαιτέρω καθώς μεγαλώνουμε. Αυτή η απώλεια νερού συμβάλλει στη μείωση του όγκου των ιστών και είναι χαρακτηριστικό της γήρανσης. Η απώλεια νερού στο επίπεδο των ιστών ενισχύεται και επιταχύνεται σε συνθήκες αφυδάτωσης. Η χρόνια αφυδάτωση μας κάνει να γερνάμε πολύ πιο γρήγορα από το φυσιολογικό.

• Λοιπά Συμπτώματα

Ουρολοιμώξεις: Τα στοιχεία δείχνουν ότι το ασβέστιο είναι πιο συμπυκνωμένο στα ούρα, με αποτέλεσμα οι τοξίνες που περιέχονται σε αυτά να προκαλέσουν βλάβη στο επιθήλιο των οργάνων του ουροποιητικού και να αυξηθεί η πιθανότητα ανάπτυξης μικροβίων.

Υγεία των δοντιών: η αποδυνάμωση μειώνει την παραγωγή σάλιου και την προστασία που αυτό παρέχει στις δόντια. Θα πρέπει να προσέχουν ιδιαίτερα όσοι αθλούνται και ιδρώνουν έντονα.

Καρδιογειακές παθήσεις: μελέτες δείχνουν ότι η αφυδάτωση αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης εμφραγμάτων και εγκεφαλικών επεισοδίων λόγω αυξημένης πυκνότητας του αίματος.

Δυσπεπτικά ενοχλήματα: οι εκκρίσεις των πεπτικών χυμών του γαστρικού και του εντέρου είναι μειωμένες.

Υπόταση ή υπέρταση: ο όγκος του αίματος δεν είναι επαρκής για να γεμίσει τις αρτηρίες και τις αιμορραγίες στο σώμα μας. Αυτό δυσκολεύει το σώμα να ρυθμίζει την σωστή πίεση.

Πηγές

European Hydration Institute

Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών